"Ups" en "downs" in Ethiopië

Midden in de nacht kwamen we aan in Ethiopië. Het was donker en het regende, daar hadden we geen zin in! We liepen naar een taxi en het onderhandelen ging makkelijker dan gedacht. Anders dan in Kenia hing er een veiligere sfeer. Geen bewakers met geweren op straat en politie die echt controles hield, in plaats van corruptie geld innen. Dat was een leuk welkom! We kwamen aan in het hotel waar Piet ook verbleef. Piet, zwager van Emma’s oom Ad, werkt samen met Ad aan een project in Ethiopië. Ze zijn bezig met de oprichting van een coöperatie om zo kleine lokale boeren te helpen. We wilden dit project graag zien en hoopte ook iets te kunnen betekenen. Piet kwamen we de volgende dag tegen en hij heeft ons enthousiast over het project verteld, maar ook over de moeilijkheden die daarbij komen kijken: afspraken die niet altijd worden nagekomen, de cultuur verschillen en het kennis niveau van de boeren zelf. Maar Piet is een echte doorzetter. Wij zijn anderhalve week samen op en neer gereisd naar Beke, een klein dorpje vlak bij de hoofdstad Addis Adeba.

Tractoren en machines om het land te bewerken waren vanuit Nederland aangekomen. De eerste test ritten hebben wij mee mogen maken. Verder zijn we bij de boeren op hun land gaan kijken. Ze hebben nieuwe stallen gekregen, wat een hele verbetering is voor het welzijn van de koe (en dus van de melk kwaliteit). Ja we hebben veel geleerd over het boeren! Het verschil tussen ons en de lokale boeren was echter dat wij alles meteen aannemen van Piet, maar dat de boeren toch terughoudend zijn voor verandering: ze zijn gewend aan compleet afgesloten vieze stink stallen. De nieuwe open stallen zouden te tochtig en te koud zijn voor de koe. Verder was het advies om de horens af te zagen, zodat koeien elkaar niet kunnen verwonden en vrij rond kunnen lopen. Volgens de lokale boeren zouden de koeien dan niet meer verkocht kunnen worden. Zo kwamen ze iedere keer weer met een nieuw argument wat niet klopte. Daarom heeft Emma zich gefocust op een presentatie voor alle boeren, waarin dingen op een hele simpele manier uitgelegd werden. Het educatie niveau in Ethiopië is laag en veel mensen zijn niet naar school geweest. Jurgen heeft zich vooral bezig gehouden met de aangekomen zee container, die nu is ingericht als opslag- en werkplek. 

Het tegen stribbelen tegen verandering is niet gek, dat gebeurt overal. Het was daarom ook mooi om te zien dat een aantal boeren wel alles met open armen aannemen. De rest volgt vanzelf. Piet heeft bij een redelijk aantal boeren al het land kunnen bewerken met de nieuwe machines en na een aantal keer langs komen om te praten mocht er toch bij steeds meer koeien een stukje van de horens afgehaald worden. En daar doe je het voor! Voor ons was het een heel mooi en leerzaam project waar we kort aan mee mochten werken. De eerste dag keken we nog op tegen de regen, maar na een paar dagen wenste we juist meer regen voor de boeren! Zo zie je toch dat je simpele gedachte snel kunnen veranderen. Na ons vertrek is Piet nog gebleven om te zaaien. Piet en Ad blijven de komende jaren nog doorwerken aan dit project. Voor meer info zie: http://www.bekedairycooperative.nl

We hebben nog een leuke laatste avond in Addis gehad en na een korte nacht zou er een chauffeur en jeep ons om 06:00 uur op komen halen. Na een auto en chauffeur wissel, een bezoekje aan het reiskantoor en een extra ontbijt waren we om 08:00 uur dan eindelijk vertrokken.  Onze chauffeur moest er aan wennen dat wij geen tour packet hadden geboekt maar enkel de auto en chauffeur. We wilde namelijk op ons tempo door de Omo vallei in het zuiden rijden en geen volle dagen hebben. En natuurlijk wilde wij ook uit het standaard rondje stappen. We zouden namelijk de stammen in de Omo vallei gaan bezoeken en ons leek het leuk om tijd te hebben om samen met bijzondere mensen in een barretje te zitten. 

De eerste dagen lieten we aan de chauffeur over. We zijn doorgereden naar Jinka waar we een museum over de verschillende groepen hebben bezocht. Er waren interviews met vrouwen te lezen: “Een slimme vrouw zorgt er voor dat je altijd koffie en eten klaar hebt staan voor als je man thuis komt, zodat je niet wordt geslagen”, “verminkingen horen er bij, als je niet mee doet aan deze tradities ben je zwak”. Het was heel onwerkelijk en heftig om dit te lezen. Het waren recente interviews, dus dit was echt! “De overheid verteld ons dat we bepaalde dingen niet meer mogen doen, maar als ze weg zijn doen we het toch”.

De volgende ochtend kwamen we na een mooie rit aan bij de Mursi, de stam die bekent staat om de lip schotels. Het was zo overweldigend! Ze waren gewend aan toeristen en iedereen ging klaar staan voor de foto. Na een rondje lopen, handen schudden en een lip schotel te hebben gekocht zijn we doorgegaan. De stammen worden alleen vroeg in de ochtend bezocht zodat ze de rest van de dag hun eigen gang kunnen gaan. Helaas betekent dat daar: drinken! We hebben echt zo veel alcoholisme gezien bij de stammen. Soms erg triest om te zien.

Na Jinka zijn we doorgereden naar het dorpje Turmi, midden in de Omo vallei. Daar wilde we 3 nachten blijven om het echte leven meer mee te kunnen maken. Maar voordat we de ervaring met de Mursi hadden verwerkt kwamen we erachter dat we het geluk hadden dat er die avond een speciale traditie zou plaats vinden bij de Hamer stam: “bull jumping”. Bij deze traditie zou een jongen man worden, klaar voor het huwelijk. Zonder verder in te lezen zijn we er heen gegaan. Het was echt bizar wat we deze avond hebben gezien! Geen sensuur voor toeristen: Als vrouw moet je laten zien hoe sterk je karakter is. Alleen sterke vrouwen worden gekozen voor het huwelijk. Dit laten ze zien door een zweep te geven aan een geselecteerde man van de stam. Hij slaat de vrouw er vervolgens zo hard mee dat er diepe sneeën in de arm en rug van de vrouw onstaan. Hoe meer littekens, hoe sterker je bent. Bij sommige vrouwen kwamen de tranen door de ogen. Echt zo onwerkelijk! Na de zweepslagen werd er vol op gedronken, eigengemaakte alcohol. Na een aantal schalen drank en dansen was het tijd voor de jongen om man te worden. Hij moest 5x heen en weer over 5 stieren springen. De oudere vrouwen moedigde hem aan. Het was hem gelukt! Vol verbazing zijn we terug gereden naar Turmi. Wat een ervaring! Was dit allemaal echt wat we hadden gezien?!

De dagen daarna konden we gelukkig bijkomen. We hebben nog een markt bezocht en een ander dorpje richting de grens met Kenia. Daar woonde de Dassanech stam. We hadden besloten om in een barretje te gaan zitten en te zien wat zou gebeuren. Het was net of we daar helemaal alleen tussen de lokale mensen zaten. Zo vriendelijk allemaal! Het was echt weer leuk. Ook de volgende dag in Turmi, waar we onze gids van de eerste dag en zijn broer tegen kwamen. Zijn broer vond het zo leuk dat we met hem in een barretje zaten dat we 1 van zijn zelf gemaakte hoofdkussens/zitjes kregen. Dat is een klein houten plankje op poten, waar iedere man mee loopt. Zo kan hij altijd overal gaan zitten (of liggen). We moesten ook nog zijn ring aannemen, als we die om houden krijgen we later een zoontje. En dat wenste ze ons graag toe. Het was bijzonder om de cultuur op deze manier mee te maken. Zo krijg je de dingen toch anders mee dan wanneer je bij een dorpje alleen foto’s komt maken. Barretjes waren er vol op, maar een aantal hebben we overgeslagen. Mensen zaten daar al vanaf vroeg in de ochtend aan eigen gebrouwen bier, met scheve en rode ogen. Ook hier zagen we dus het alcoholisme.

De laatste dag in de Omo vallei zijn we buiten het standaard rondje naar de Arbore stam gegaan. Het was een hele mooie weg. Het voelde alsof we de enige reizigers daar waren (dat was daar waarschijnlijk die dag ook). We hadden mooie uitzichten en bij de Arbore merkte je ook dat ze iets minder gewend waren aan toeristen. Met een gids zijn we door het dorpje gelopen en zijn we samen op de foto gegaan. Een mooie afsluiting van ons bezoek aan de Omo vallei.

Afgelopen dagen hebben we af en toe getwijfeld of we nog door wilde reizen in Ethiopië. Mensen zijn voor ons de belangrijkste factor. We hebben veel moois gezien, maar we worden hier ook echt als lopende dollars gezien. En dat soms op een onaardige manier. Dat hebben we nog nergens zo erg meegemaakt als in dit land. Maar we merkte ook dat zodra we van de toeristen paden af gingen (in de barretjes, lokale restaurantjes in Beke en nu we weer met het OV reizen) dat mensen opener en vriendelijker worden. Toch blijven het introverte mensen die op een andere manier communiceren dan wij. Het is niet het swingende Afrika dat we gewend zijn, ook al kunnen ze hier bijzonder met hun schouders dansen. Maar de mooie momenten blijven het winnen in Ethiopië en dus gaan we door naar het noorden, waar nog veel moois te zien is!